Παρότι η λευχαιμία έχει γίνει "διάσημη" εξαιτίας της περιοδικής προβολής πασχόντων παιδιών από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, λίγοι πραγματικά γνωρίζουν τι είναι πέρα από έναν καρκίνο του αίματος. Το δε λέμφωμα δεν έχαιρε ποτέ ιδιαίτερης προβολής. Μήπως έφτασε η στιγμή να μάθετε περισσότερα για αυτά τα νοσήματα, με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας κατά της λευχαιμίας και του λεμφώματος;
Τόσο η λευχαιμία όσο και το λέμφωμα είναι κακοήθεις παθήσεις του αίματος, διαφέροντας κυρίως ως προς τα κύτταρα που εξαλλάσσονται, την εντόπιση αλλά και την αντιμετώπιση και την πρόγνωση. Το λέμφωμα αφορά λεμφοκύτταρα που εξαλλάχτηκαν προς καρκινικά σε κάποιο σημείο του λεμφικού συστήματος και ευτυχώς στις μέρες μας έχει αρκετά καλή πρόγνωση.
Το ΑΒΓ της αιματολογίας
Το αίμα αποτελείται από κύτταρα που παράγονται στον μυελό των οστών και το λεμφικό σύστημα. Το λεμφικό σύστημα περιλαμβάνει το δίκτυο των λεμφαγγείων όπου κυκλοφορεί η λέμφος καθώς και μικρά οργανίδια που διατάσσονται κατά μήκος αυτού και ονομάζονται λεμφαδένες. Οι δε λεμφαδένες σχηματίζουν ομάδες στις μασχάλες, στον τράχηλο, στο θώρακα, στη βουβωνική χώρα και στην κοιλία. Τέλος, μέρος του λεμφικού συστήματος είναι και ο σπλήνας, ο θύμος αδένας, οι αμυγδαλές αλλά και ο ίδιος ο μυελός των οστών.
Τα κύτταρα του αίματος προέρχονται από το ίδιο αρχικό στελεχιαίο κύτταρο, το οποίο καθώς πολλαπλασιάζεται και ωριμάζει δίνει τελικά τα ερυθρά αιμοσφαίρια που μεταφέρουν οξυγόνο, τα αιμοπετάλια που συμβάλλουν στην πήξη του αίματος και τα λευκά αιμοσφαίρια που καταπολεμούν τις λοιμώξεις. Τα τελευταία μπορούν να διαχωριστούν και σε επιμέρους κύτταρα που το καθένα παίζει το ρόλο του στην άμυνα του οργανισμού: τα κοκκιοκύτταρα, τα μονοκύτταρα και τα λεμφοκύτταρα που διακρίνονται σε Τ και Β.
Είδη λευχαιμίας
Καταρχήν πρέπει να αποσαφηνιστεί ότι η λευχαιμία δεν είναι μία αλλά κατατάσσεται σε πολλές υποκατηγορίες. Το κοινό στοιχείο είναι ότι πρόκειται πάντοτε για λευκά αιμοσφαίρια που έχουν εξαλλαγεί προς κακοήθη κύτταρα και πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα.
Αρχικά διακρίνεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: την οξεία και τη χρονία. Η οξεία λευχαιμία εξελίσσεται γρήγορα, αφορά ανώριμα κύτταρα ("βλάστες") που πολλαπλασιάζονται ταχύτατα, συσσωρεύονται σε όργανα και ιστούς προκαλώντας έντονα συμπτώματα. Αντίθετα, στην χρονία λευχαιμία τα συμπτώματα γενικά αργούν να εκδηλωθούν, τα ώριμα κύτταρα που εξαλλάσσονται συνεχίζουν να διατηρούν έστω μέρος της λειτουργικότητάς τους και πολλαπλασιάζονται άτακτα μεν αλλά αργά.
Περαιτέρω διαχωρισμός γίνεται με βάση με το είδος των καρκινικών κυττάρων. Έτσι, καταλήγουμε να έχουμε τέσσερις βασικές κατηγορίες λευχαιμίας:
- Οξεία λευκοκυτταρική λευχαιμία (ΟΛΛ) - αφορά κυρίως τα Β και λιγότερο τα Τ λεμφοκύτταρα. Είναι ο συνηθέστερος τύπος λευχαιμίας στα παιδιά αλλά προσβάλλει και τους ενήλικες.
- Οξεία μυελογενής λευχαιμία (ΟΜΛ) - αφορά κοκκιοκύτταρα και μονοκύτταρα. Προσβάλλει εξίσου ενήλικες και παιδιά.
- Χρονία λευκοκυτταρική λευχαιμία (ΧΛΛ) - αφορά κατά 95% τα Β λεμφοκύτταρα και πολύ λιγότερο τα Τ. Εξελίσσεται πολύ αργά και διαγιγνώσκεται σε ηλικίες άνω των 55, σχεδόν ποτέ στα παιδιά.
- Χρονία μυελογενής λευχαιμία (ΧΜΛ) - αφορά κοκκιοκύτταρα και προσβάλλει κυρίως τους ενήλικες. Είναι δυνατόν να εξελιχθεί σε οξεία μορφή.
Αίτια
Μία ενδιαφέρουσα παρατήρηση είναι το γεγονός ότι η λευχαιμία έχει εντυπωθεί στο λαϊκό υποσυνείδητο ως ένας παιδικός καρκίνος. Είναι πράγματι ο συχνότερος παιδικός καρκίνος αλλά στην πραγματικότητα, προσβάλλει εννιά φορές περισσότερους ενήλικες απ'ότι παιδιά διεκδικώντας συνολικά περίπου το 2% των περιπτώσεων καρκίνου. Προσβάλλει ελάχιστα πιο συχνά τους άνδρες.
Ουδείς γνωρίζει τι ακριβώς προκαλεί την λευχαιμία. Ωστόσο, έχουν αναγνωριστεί ορισμένοι παράγοντες κινδύνου:
- Η ραδιενέργεια - η έκθεση σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας (ατομικές βόμβες στη Ιαπωνία, πυρηνικό ατύχημα στο Τσερνομπίλ) έχουν συσχετιστεί με την εμφάνιση λευχαιμίας.
- Χημικές ουσίες - προϊόντα που χρησιμοποιούνται ευρέως στην χημική βιομηχανία όπως το βενζένιο και πιθανώς η φορμαλδεΰδη έχουν ενοχοποιηθεί, πάντα όμως σε υψηλές συγκεντρώσεις.
- Χημειοθεραπεία - όσοι υποβλήθηκαν κάποτε σε χημειοθεραπεία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν τη νόσο κάποια στιγμή στη ζωή τους.
- Γενετικές ανωμαλίες - όπως το σύνδρομο Down αλλά ακόμη περισσότερο η παρουσία ανωμάλου χρωμοσώματος γνωστό ως χρωμόσωμα της Φιλαδέλφειας (παρόν στο 90% των περιπτώσεων ΧΜΛ)
- Ιοί - οι HTLV-1 και HTLV-2 ενοχοποιούνται για κάποιες σπάνιες μορφές αλλά προσοχή: η λευχαιμία δεν είναι μεταδοτική!
- Μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα - σχετικά σπάνιες αιματολογικές παθήσεις.
Η ύπαρξη ενός ή περισσοτέρων από τους προαναφερθέντες παράγοντες κινδύνου δεν σημαίνει βεβαίως ότι κάποιος θα νοσήσει, ούτε η απουσία τους ότι αποκλείεται να αρρωστήσει. Τέλος, όσον αφορά τα πολυσυζητημένα ισχυρά ηλεκτρομαγνητικά πεδία που δημιουργούνται γύρω από γραμμές ρεύματος υψηλής τάσης ή κεραίες κινητής τηλεφωνίας, δεν υπάρχουν προς το παρόν πειστικά επιστημονικά στοιχεία που να τα ενοχοποιούν ως προδιαθεσικούς παράγοντες.
Συμπτώματα - διάγνωση
Τα συμπτώματα της λευχαιμίας είναι γενικά αρκετά ασαφή και εύκολα μπορούν να εκληφθούν ως μια απλή λοίμωξη. Αν και εξαρτώνται από τη μορφή της νόσου, τα συνηθέστερα είναι:
- Πυρετός ή νυχτερινοί ιδρώτες.
- Συχνές λοιμώξεις.
- Αίσθημα αδυναμίας ή κόπωσης.
- Κεφαλαλγία.
- Συχνοί μώλωπες με το παραμικρό χτύπημα, αιμορραγία από τα ούλα ή τη μύτη.
- Αρθραλγίες.
- Διογκωμένοι λεμφαδένες ή/και σπλήνας με αποτέλεσμα διατεταμένη κοιλία.
- Απώλεια βάρους.
- Εξάνθημα.
Με βάση τα συμπτώματα και την κλινική του εξέταση, ο ιατρός θα ζητήσει μια σειρά από εργαστηριακές εξετάσεις αν υποψιάζεται τη νόσο. Η βασικότερη είναι η εξέταση αίματος όπου μεταξύ των άλλων θα διαπιστώσει αυξημένα λευκά αιμοσφαίρια και μειωμένα τα υπόλοιπα. Στη συνέχεια, θα προχωρήσει σε βιοψία του μυελού των οστών είτε αναρροφώντας από ένα οστό της λεκάνης είτε λαμβάνοντας ένα μικρό κυλινδρικό τμήμα αυτού, πάντα υπό τοπική αναισθησία. Με αυτά, η διάγνωση επιβεβαιώνεται και προχωρούν οι πιο ειδικές αιματολογικές εξετάσεις.
Άλλες εξετάσεις που συχνά ζητούνται είναι η οσφυονωτιαία παρακέντηση, δηλαδή η λήψη υγρού που περιβάλλει τον νωτιαίο μυελό και τον εγκέφαλο. Επίσης, πραγματοποιούνται απεικονιστικές εξετάσεις, δηλαδή ακτινογραφίες, αξονικές ή/και μαγνητικές τομογραφίες, ώστε να διαπιστωθεί η έκταση της νόσου.
Η μάχη αρχίζει
Η λευχαιμία πρέπει να αντιμετωπίζεται μόνο από εξειδικευμένο αιματολόγο ή ογκολόγο. Ο ιατρός αξιολογεί πολλές παραμέτρους μέχρι να καταλήξει στη ενδεδειγμένη θεραπεία: τη μορφή και την έκταση της νόσου, την ηλικία και την κατάσταση της υγείας του πάσχοντα, ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των κακοηθών κυττάρων, αν είναι υποτροπή και άλλα.
Όσοι πάσχουν από κάποια οξεία μορφή της νόσου πρέπει να αντιμετωπίζονται άμεσα γιατί κινδυνεύουν. Ορισμένες περιπτώσεις χρονίας νόσου αργούν πολύ να εξελιχθούν και μπορεί να συσταθεί απλή παρακολούθηση. Η θεραπεία έχει τέσσερα δυνητικά σκέλη:
- Χημειοθεραπεία - αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της θεραπείας. Κατά τη χημειοθεραπεία χορηγούνται ενδοφλεβίως και σπανιότερα από το στόμα συνδυασμοί φαρμάκων που στοχεύουν από διαφορετικά σημεία τα κακοήθη κύτταρα με σκοπό να τα φονεύσουν. Η χορήγηση συνδυασμών επιτρέπει επίσης τη μείωση της δόσης κάθε φαρμάκου, περιορίζοντας αντίστοιχα και την τοξικότητά του. Παρενέργειες της θεραπείας είναι: ναυτία, έμετος, ανορεξία, απώλεια τριχοφυίας και αίσθημα κακουχίας, και εξαρτώνται από τα φάρμακα που θα χορηγηθούν, την κατάσταση και την ιδιοσυγκρασία του ασθενούς. Πάντως πολλές μπορούν να ελεγχθούν ικανοποιητικά ενώ σε μεγάλο βαθμό παρέρχονται με την ολοκλήρωση της θεραπείας. Συχνά μη αναστρέψιμη, δυστυχώς, παρενέργεια είναι η στείρωση. Τελευταία έχουν εισαχθεί φάρμακα που στοχεύουν μόνο τα λευχαιμικά κύτταρα, το περίφημο Gleevec, με σαφώς λιγότερες παρενέργειες.
- Βιολογικές Θεραπείες - ουσιαστικά κινητοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα κατά των κακοηθών κυττάρων. Γίνεται είτε με μονοκλωνικά αντισώματα είτε με φυσικές ουσίες γνωστές ως ιντερφερόνες. Οι παρενέργειες εξαρτώνται από το σκεύασμα που θα χρησιμοποιηθεί αλλά περιλαμβάνουν εξάνθημα, γριπποειδές σύνδρομο και αναιμία.
- Ακτινοθεραπεία - εφαρμόζεται σε μέρη του σώματος όπου έχουν συσσωρευτεί λευχαιμικά κύτταρα, όπως ο σπλήνας και ο εγκέφαλος ενώ ολόσωμη ακτινοβολία πραγματοποιείται πριν την μεταμόσχευση μυελού των οστών. Συνήθεις παρενέργειές της ακτινοθεραπείας είναι αίσθημα κόπωσης και ερυθρότητα, ξηρότητα, κνησμός ή ευαισθησία του δέρματος που ακτινοβολείτε. ’λλες παρενέργειες εξαρτώνται από την περιοχή που ακτινοβολείται: ξηροστομία, γαστρεντερικές διαταραχές, καταστολή του μυελού των οστών
- Μεταμόσχευση μυελού των οστών - προηγείται πλήρης καταστολή του μυελού του πάσχοντα με χημειοθεραπείες και ακτινοθεραπείες. Σε αυτό το διάστημα υπάρχει μεγάλος κίνδυνος θανατηφόρων λοιμώξεων και αιμορραγικών εκδηλώσεων. Στη συνέχεια εισάγεται το μόσχευμα που μπορεί να προέρχεται από συμβατό συγγενή ή τον ίδιο τον πάσχοντα αφού φονευθούν τα καρκινικά κύτταρα. Υπάρχει πάντοτε κίνδυνος να απορριφθεί το μόσχευμα ή ο νέος μυελός να επιτεθεί κατά του οργανισμού που το φιλοξενεί.
Τα αποτελέσματα
Ποια είναι λοιπόν τα αποτελέσματα όλων αυτών των επιθετικών μέσων; Όπως και στους υπόλοιπους καρκίνους, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το στάδιο της νόσου και την γενικότερη κατάσταση της υγείας του πάσχοντα. Γενικά πάντως, η ΟΜΛ έχει τη χειρότερη πρόγνωση καθώς μετά από πέντε χρόνια ζει μόλις το 14% των ασθενών. Η ΟΛΛ εμφανίζει πενταετή επιβίωση 58%. Πριν, όμως, από 15-20 χρόνια δεν ξεπερνούσε το 38%. Στα δε παιδιά αγγίζει το 80%, όταν στα τέλη της δεκαετίας του '70 ήταν μόλις 50%.
Η μέση επιβίωση των πασχόντων από ΧΛΛ είναι εννέα χρόνια. Όσοι πάσχοντες από ΧΜΛ υποβληθούν εντός τριών χρόνων από τη διάγνωση αναμένεται σε ποσοστό 50-60% να ζήσουν τουλάχιστον τρία χρόνια. Αν η νόσος εξελιχθεί προς την οξεία μορφή, η πρόγνωση είναι φτωχή.
Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι η μάχη κατά της λευχαιμίας απέχει μακράν από το να κηρυχθεί νικηφόρα. Ωστόσο, δεν μπορεί κανείς να παραγνωρίσει τα μεγάλα επιτεύγματα και τις μικρές επιτυχίες που ζουν καθημερινά οι ιατροί και κυρίως οι ασθενείς τις τελευταίες δεκαετίες. Σε αυτούς τους τελευταίους άλλωστε αξίζουν συγχαρητήρια για την υπομονή τους και την επιμονή τους να συνεχίζουν να μάχονται.
Πηγή: www.healthierworld.gr
Για περισσότερες πληροφορίες για Αιματολόγους επισκευθείτε το www.ygeia.com.gr
Τόσο η λευχαιμία όσο και το λέμφωμα είναι κακοήθεις παθήσεις του αίματος, διαφέροντας κυρίως ως προς τα κύτταρα που εξαλλάσσονται, την εντόπιση αλλά και την αντιμετώπιση και την πρόγνωση. Το λέμφωμα αφορά λεμφοκύτταρα που εξαλλάχτηκαν προς καρκινικά σε κάποιο σημείο του λεμφικού συστήματος και ευτυχώς στις μέρες μας έχει αρκετά καλή πρόγνωση.
Το ΑΒΓ της αιματολογίας
Το αίμα αποτελείται από κύτταρα που παράγονται στον μυελό των οστών και το λεμφικό σύστημα. Το λεμφικό σύστημα περιλαμβάνει το δίκτυο των λεμφαγγείων όπου κυκλοφορεί η λέμφος καθώς και μικρά οργανίδια που διατάσσονται κατά μήκος αυτού και ονομάζονται λεμφαδένες. Οι δε λεμφαδένες σχηματίζουν ομάδες στις μασχάλες, στον τράχηλο, στο θώρακα, στη βουβωνική χώρα και στην κοιλία. Τέλος, μέρος του λεμφικού συστήματος είναι και ο σπλήνας, ο θύμος αδένας, οι αμυγδαλές αλλά και ο ίδιος ο μυελός των οστών.
Τα κύτταρα του αίματος προέρχονται από το ίδιο αρχικό στελεχιαίο κύτταρο, το οποίο καθώς πολλαπλασιάζεται και ωριμάζει δίνει τελικά τα ερυθρά αιμοσφαίρια που μεταφέρουν οξυγόνο, τα αιμοπετάλια που συμβάλλουν στην πήξη του αίματος και τα λευκά αιμοσφαίρια που καταπολεμούν τις λοιμώξεις. Τα τελευταία μπορούν να διαχωριστούν και σε επιμέρους κύτταρα που το καθένα παίζει το ρόλο του στην άμυνα του οργανισμού: τα κοκκιοκύτταρα, τα μονοκύτταρα και τα λεμφοκύτταρα που διακρίνονται σε Τ και Β.
Είδη λευχαιμίας
Καταρχήν πρέπει να αποσαφηνιστεί ότι η λευχαιμία δεν είναι μία αλλά κατατάσσεται σε πολλές υποκατηγορίες. Το κοινό στοιχείο είναι ότι πρόκειται πάντοτε για λευκά αιμοσφαίρια που έχουν εξαλλαγεί προς κακοήθη κύτταρα και πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα.
Αρχικά διακρίνεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: την οξεία και τη χρονία. Η οξεία λευχαιμία εξελίσσεται γρήγορα, αφορά ανώριμα κύτταρα ("βλάστες") που πολλαπλασιάζονται ταχύτατα, συσσωρεύονται σε όργανα και ιστούς προκαλώντας έντονα συμπτώματα. Αντίθετα, στην χρονία λευχαιμία τα συμπτώματα γενικά αργούν να εκδηλωθούν, τα ώριμα κύτταρα που εξαλλάσσονται συνεχίζουν να διατηρούν έστω μέρος της λειτουργικότητάς τους και πολλαπλασιάζονται άτακτα μεν αλλά αργά.
Περαιτέρω διαχωρισμός γίνεται με βάση με το είδος των καρκινικών κυττάρων. Έτσι, καταλήγουμε να έχουμε τέσσερις βασικές κατηγορίες λευχαιμίας:
- Οξεία λευκοκυτταρική λευχαιμία (ΟΛΛ) - αφορά κυρίως τα Β και λιγότερο τα Τ λεμφοκύτταρα. Είναι ο συνηθέστερος τύπος λευχαιμίας στα παιδιά αλλά προσβάλλει και τους ενήλικες.
- Οξεία μυελογενής λευχαιμία (ΟΜΛ) - αφορά κοκκιοκύτταρα και μονοκύτταρα. Προσβάλλει εξίσου ενήλικες και παιδιά.
- Χρονία λευκοκυτταρική λευχαιμία (ΧΛΛ) - αφορά κατά 95% τα Β λεμφοκύτταρα και πολύ λιγότερο τα Τ. Εξελίσσεται πολύ αργά και διαγιγνώσκεται σε ηλικίες άνω των 55, σχεδόν ποτέ στα παιδιά.
- Χρονία μυελογενής λευχαιμία (ΧΜΛ) - αφορά κοκκιοκύτταρα και προσβάλλει κυρίως τους ενήλικες. Είναι δυνατόν να εξελιχθεί σε οξεία μορφή.
Αίτια
Μία ενδιαφέρουσα παρατήρηση είναι το γεγονός ότι η λευχαιμία έχει εντυπωθεί στο λαϊκό υποσυνείδητο ως ένας παιδικός καρκίνος. Είναι πράγματι ο συχνότερος παιδικός καρκίνος αλλά στην πραγματικότητα, προσβάλλει εννιά φορές περισσότερους ενήλικες απ'ότι παιδιά διεκδικώντας συνολικά περίπου το 2% των περιπτώσεων καρκίνου. Προσβάλλει ελάχιστα πιο συχνά τους άνδρες.
Ουδείς γνωρίζει τι ακριβώς προκαλεί την λευχαιμία. Ωστόσο, έχουν αναγνωριστεί ορισμένοι παράγοντες κινδύνου:
- Η ραδιενέργεια - η έκθεση σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας (ατομικές βόμβες στη Ιαπωνία, πυρηνικό ατύχημα στο Τσερνομπίλ) έχουν συσχετιστεί με την εμφάνιση λευχαιμίας.
- Χημικές ουσίες - προϊόντα που χρησιμοποιούνται ευρέως στην χημική βιομηχανία όπως το βενζένιο και πιθανώς η φορμαλδεΰδη έχουν ενοχοποιηθεί, πάντα όμως σε υψηλές συγκεντρώσεις.
- Χημειοθεραπεία - όσοι υποβλήθηκαν κάποτε σε χημειοθεραπεία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν τη νόσο κάποια στιγμή στη ζωή τους.
- Γενετικές ανωμαλίες - όπως το σύνδρομο Down αλλά ακόμη περισσότερο η παρουσία ανωμάλου χρωμοσώματος γνωστό ως χρωμόσωμα της Φιλαδέλφειας (παρόν στο 90% των περιπτώσεων ΧΜΛ)
- Ιοί - οι HTLV-1 και HTLV-2 ενοχοποιούνται για κάποιες σπάνιες μορφές αλλά προσοχή: η λευχαιμία δεν είναι μεταδοτική!
- Μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα - σχετικά σπάνιες αιματολογικές παθήσεις.
Η ύπαρξη ενός ή περισσοτέρων από τους προαναφερθέντες παράγοντες κινδύνου δεν σημαίνει βεβαίως ότι κάποιος θα νοσήσει, ούτε η απουσία τους ότι αποκλείεται να αρρωστήσει. Τέλος, όσον αφορά τα πολυσυζητημένα ισχυρά ηλεκτρομαγνητικά πεδία που δημιουργούνται γύρω από γραμμές ρεύματος υψηλής τάσης ή κεραίες κινητής τηλεφωνίας, δεν υπάρχουν προς το παρόν πειστικά επιστημονικά στοιχεία που να τα ενοχοποιούν ως προδιαθεσικούς παράγοντες.
Συμπτώματα - διάγνωση
Τα συμπτώματα της λευχαιμίας είναι γενικά αρκετά ασαφή και εύκολα μπορούν να εκληφθούν ως μια απλή λοίμωξη. Αν και εξαρτώνται από τη μορφή της νόσου, τα συνηθέστερα είναι:
- Πυρετός ή νυχτερινοί ιδρώτες.
- Συχνές λοιμώξεις.
- Αίσθημα αδυναμίας ή κόπωσης.
- Κεφαλαλγία.
- Συχνοί μώλωπες με το παραμικρό χτύπημα, αιμορραγία από τα ούλα ή τη μύτη.
- Αρθραλγίες.
- Διογκωμένοι λεμφαδένες ή/και σπλήνας με αποτέλεσμα διατεταμένη κοιλία.
- Απώλεια βάρους.
- Εξάνθημα.
Με βάση τα συμπτώματα και την κλινική του εξέταση, ο ιατρός θα ζητήσει μια σειρά από εργαστηριακές εξετάσεις αν υποψιάζεται τη νόσο. Η βασικότερη είναι η εξέταση αίματος όπου μεταξύ των άλλων θα διαπιστώσει αυξημένα λευκά αιμοσφαίρια και μειωμένα τα υπόλοιπα. Στη συνέχεια, θα προχωρήσει σε βιοψία του μυελού των οστών είτε αναρροφώντας από ένα οστό της λεκάνης είτε λαμβάνοντας ένα μικρό κυλινδρικό τμήμα αυτού, πάντα υπό τοπική αναισθησία. Με αυτά, η διάγνωση επιβεβαιώνεται και προχωρούν οι πιο ειδικές αιματολογικές εξετάσεις.
Άλλες εξετάσεις που συχνά ζητούνται είναι η οσφυονωτιαία παρακέντηση, δηλαδή η λήψη υγρού που περιβάλλει τον νωτιαίο μυελό και τον εγκέφαλο. Επίσης, πραγματοποιούνται απεικονιστικές εξετάσεις, δηλαδή ακτινογραφίες, αξονικές ή/και μαγνητικές τομογραφίες, ώστε να διαπιστωθεί η έκταση της νόσου.
Η μάχη αρχίζει
Η λευχαιμία πρέπει να αντιμετωπίζεται μόνο από εξειδικευμένο αιματολόγο ή ογκολόγο. Ο ιατρός αξιολογεί πολλές παραμέτρους μέχρι να καταλήξει στη ενδεδειγμένη θεραπεία: τη μορφή και την έκταση της νόσου, την ηλικία και την κατάσταση της υγείας του πάσχοντα, ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των κακοηθών κυττάρων, αν είναι υποτροπή και άλλα.
Όσοι πάσχουν από κάποια οξεία μορφή της νόσου πρέπει να αντιμετωπίζονται άμεσα γιατί κινδυνεύουν. Ορισμένες περιπτώσεις χρονίας νόσου αργούν πολύ να εξελιχθούν και μπορεί να συσταθεί απλή παρακολούθηση. Η θεραπεία έχει τέσσερα δυνητικά σκέλη:
- Χημειοθεραπεία - αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της θεραπείας. Κατά τη χημειοθεραπεία χορηγούνται ενδοφλεβίως και σπανιότερα από το στόμα συνδυασμοί φαρμάκων που στοχεύουν από διαφορετικά σημεία τα κακοήθη κύτταρα με σκοπό να τα φονεύσουν. Η χορήγηση συνδυασμών επιτρέπει επίσης τη μείωση της δόσης κάθε φαρμάκου, περιορίζοντας αντίστοιχα και την τοξικότητά του. Παρενέργειες της θεραπείας είναι: ναυτία, έμετος, ανορεξία, απώλεια τριχοφυίας και αίσθημα κακουχίας, και εξαρτώνται από τα φάρμακα που θα χορηγηθούν, την κατάσταση και την ιδιοσυγκρασία του ασθενούς. Πάντως πολλές μπορούν να ελεγχθούν ικανοποιητικά ενώ σε μεγάλο βαθμό παρέρχονται με την ολοκλήρωση της θεραπείας. Συχνά μη αναστρέψιμη, δυστυχώς, παρενέργεια είναι η στείρωση. Τελευταία έχουν εισαχθεί φάρμακα που στοχεύουν μόνο τα λευχαιμικά κύτταρα, το περίφημο Gleevec, με σαφώς λιγότερες παρενέργειες.
- Βιολογικές Θεραπείες - ουσιαστικά κινητοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα κατά των κακοηθών κυττάρων. Γίνεται είτε με μονοκλωνικά αντισώματα είτε με φυσικές ουσίες γνωστές ως ιντερφερόνες. Οι παρενέργειες εξαρτώνται από το σκεύασμα που θα χρησιμοποιηθεί αλλά περιλαμβάνουν εξάνθημα, γριπποειδές σύνδρομο και αναιμία.
- Ακτινοθεραπεία - εφαρμόζεται σε μέρη του σώματος όπου έχουν συσσωρευτεί λευχαιμικά κύτταρα, όπως ο σπλήνας και ο εγκέφαλος ενώ ολόσωμη ακτινοβολία πραγματοποιείται πριν την μεταμόσχευση μυελού των οστών. Συνήθεις παρενέργειές της ακτινοθεραπείας είναι αίσθημα κόπωσης και ερυθρότητα, ξηρότητα, κνησμός ή ευαισθησία του δέρματος που ακτινοβολείτε. ’λλες παρενέργειες εξαρτώνται από την περιοχή που ακτινοβολείται: ξηροστομία, γαστρεντερικές διαταραχές, καταστολή του μυελού των οστών
- Μεταμόσχευση μυελού των οστών - προηγείται πλήρης καταστολή του μυελού του πάσχοντα με χημειοθεραπείες και ακτινοθεραπείες. Σε αυτό το διάστημα υπάρχει μεγάλος κίνδυνος θανατηφόρων λοιμώξεων και αιμορραγικών εκδηλώσεων. Στη συνέχεια εισάγεται το μόσχευμα που μπορεί να προέρχεται από συμβατό συγγενή ή τον ίδιο τον πάσχοντα αφού φονευθούν τα καρκινικά κύτταρα. Υπάρχει πάντοτε κίνδυνος να απορριφθεί το μόσχευμα ή ο νέος μυελός να επιτεθεί κατά του οργανισμού που το φιλοξενεί.
Τα αποτελέσματα
Ποια είναι λοιπόν τα αποτελέσματα όλων αυτών των επιθετικών μέσων; Όπως και στους υπόλοιπους καρκίνους, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το στάδιο της νόσου και την γενικότερη κατάσταση της υγείας του πάσχοντα. Γενικά πάντως, η ΟΜΛ έχει τη χειρότερη πρόγνωση καθώς μετά από πέντε χρόνια ζει μόλις το 14% των ασθενών. Η ΟΛΛ εμφανίζει πενταετή επιβίωση 58%. Πριν, όμως, από 15-20 χρόνια δεν ξεπερνούσε το 38%. Στα δε παιδιά αγγίζει το 80%, όταν στα τέλη της δεκαετίας του '70 ήταν μόλις 50%.
Η μέση επιβίωση των πασχόντων από ΧΛΛ είναι εννέα χρόνια. Όσοι πάσχοντες από ΧΜΛ υποβληθούν εντός τριών χρόνων από τη διάγνωση αναμένεται σε ποσοστό 50-60% να ζήσουν τουλάχιστον τρία χρόνια. Αν η νόσος εξελιχθεί προς την οξεία μορφή, η πρόγνωση είναι φτωχή.
Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι η μάχη κατά της λευχαιμίας απέχει μακράν από το να κηρυχθεί νικηφόρα. Ωστόσο, δεν μπορεί κανείς να παραγνωρίσει τα μεγάλα επιτεύγματα και τις μικρές επιτυχίες που ζουν καθημερινά οι ιατροί και κυρίως οι ασθενείς τις τελευταίες δεκαετίες. Σε αυτούς τους τελευταίους άλλωστε αξίζουν συγχαρητήρια για την υπομονή τους και την επιμονή τους να συνεχίζουν να μάχονται.
Πηγή: www.healthierworld.gr
Για περισσότερες πληροφορίες για Αιματολόγους επισκευθείτε το www.ygeia.com.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου